Xã hội
Mô hình thí điểm phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí tại Quảng Ninh: Nơi mang đến niềm tin và hạnh phúc cho các gia đình
08:52 AM 02/08/2016
Rối nhiễu tâm trí trong những năm gần đây được nhắc đến nhiều hơn, đặc biệt là với trẻ em. Theo số liệu điều tra của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Ninh, năm 2012, toàn tỉnh có 280.180 trẻ em, trong đó trẻ em có rối nhiễu tâm trí, chiếm 10%. Vấn đề rối nhiễu tâm trí ở trẻ em đang là vấn đề cần được quan tâm bên cạnh sức khoẻ thể chất.

Bởi vậy, phòng chống rối nhiễu tâm trí ở trẻ là rất cần thiết.Để phòng ngừa và can thiệp cho trẻ em rối nhiễu tâm trí rất cần sự quan tâm vào cuộc của gia đình, cộng đồng và toàn xã hội.


Một hoạt động của phòng khám

Mô hình phòng khám tâm lý trị liệu cho trẻ rối nhiễu tâm trí tại Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh được hình thành từ kết quả của Đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh “Phòng và điều trị rối nhiễu tâm trí cho trẻ em trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” từ năm 2013. Số cán bộ tham gia hoạt động mô hình phòng khám là 06 người. Các nhân viên đã được đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn một cách chuyên nghiệp và bài bản, được Hội Khoa học Tâm Lý - Giáo dục Việt Nam cấp chứng chỉ công nhận nghiệp vụ tham vấn và trị liệu tâm lý trẻ em. Đặc biệt với sự tham gia của Tiến sỹ Tâm lý học Nguyễn Thị Kim Quý, hằng năm, Trung tâm tổ chức các khóa đào tạo tập huấn ngắn ngày cho nhân viên Phòng khám; cử cán bộ tham gia các khóa đào tạo về lĩnh vực trẻ tự kỷ, trẻ rối nhiễu tâm trí; mời chuyên gia tâm lý về trò chuyện, chia sẻ kinh nghiệm cũng như các kỹ năng khi làm việc với trẻ tự kỷ, trẻ rối nhiễu tâm trí…nhằm nâng cao năng lực, dần dần từng bước chuyên nghiệp hóa mô hình trị liệu. Đến nay, Mô hình đã có một đội ngũ nhân viên có năng lực chuyên môn cơ bản, đáp ứng một phần nào nhu cầu khám sàng lọc, đánh giá, can thiệp trị liệu rối nhiễu tâm trí của trẻ trên địa bàn toàn tỉnh.
Đối tượng tham gia mô hình tâm lý trị liệu là trẻ từ 2 tuổi trở lên. Tuy nhiên thời gian phát hiện sớm rối nhiễu tâm trí và can thiệp hiệu quả nhất là 2 đến 4 tuổi. Trong ba năm đầu đời là giai đoạn quan trọng nhất cho sự phát triển não bộ của bé, trẻ từ 6 tháng tuổi tới 3 tuổi trọng lượng của não tăng 80% so với não người lớn. Từ 3 tuổi trở đi, não trẻ vẫn đang phát triển nhưng chậm hơn và tới năm 6 tuổi, cấu trúc kết nối của não bộ gần như hoàn hảo. Các vùng não phát triển nhất trong giai đoạn này là ngôn ngữ, trí nhớ, thính giác và thị giác. Cụ thể hơn, từ những tháng đầu tiên chào đời tới năm 3 tuổi, trẻ chăm chú quan sát, lắng nghe, cố gắng để ghi nhớ và học hỏi tất cả mọi thứ xung quanh, đặc biệt là ngôn ngữ. Trong giai đoạn này, khả năng thị giác của trẻ được tăng cường linh hoạt hơn. Do đó việc phát hiện kịp thời các biểu hiện rối nhiễu tâm trí ở trẻ trong giai đoạn này là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả trị liệu của từng trẻ.
Mô hình phòng khám hoạt động theo giờ hành chính các ngày trong tuần từ thứ hai đến thứ sáu. Tại đây các nhân viên phòng khám sẽ sử dụng công cụ sàng lọc bằng các test (bảng hỏi) như Denver II, PEP - R, Bảng liệt kê hành vi, Thang đo tăng động giảm chú ý…để sàng lọc, đánh giá sâu sự phát triển và phát hiện rối nhiễu tâm trí của trẻ nếu có. Đối với trẻ có rối nhiễu tâm trí, cán bộ của mô hình xây dựng kế hoạch và tiến hành trị liệu cho trẻ. Mỗi trẻ sẽ được can thiệp trị liệu 2-3 buổi/1 tuần, mỗi buổi là 60 phút, vào các ngày thứ hai, thứ tư, thứ sáu hàng tuần. Thời gian trị liệu cho từng trẻ khoảng từ ba tháng, sáutháng đến một năm, thời gian trị liệu cho trẻphụ thuộc vào mức độ rối nhiễu tâm trí, cũng như sự phối kết hợp của gia đình trẻ trong quá trình can thiệp trị liệu tại Trung tâm.
Sau 03 năm từ 2103-2015 triển khai mô hình, đến nay mô hình phòng khám trị liệu tâm lý cho trẻ rối nhiễu tâm trí đã đạt được một số kết quả nhất định: thực hiện sàng lọc, tư vấn được  400 trẻ; Can thiệp, trị liệu tại Trung tâm cho hơn 60 trẻ là những trẻ có biểu hiện rối nhiễu, chậm phát triển ở các lĩnh vực: Chậm ngôn ngữ, tăng động giảm chú ý, rối loạn cảm xúc, hành vi… Các cháu khi kết thúc trị liệu tại Trung tâm đã có sự thay đổi, tiến bộ vượt bậc so với lúc đầu đến sàng lọc, đánh giá. Nhiều trẻ không còn ngại giao tiếp, ngôn ngữ linh hoạt hơn, chủ động hơn, có những trẻ mất hẳn sự tăng động giảm, chú ý và tập trung hơn trong học tập, trong sinh hoạt hàng ngày.
Bên cạnh đó, song song với việc thực hiện mô hình Phòng khám, Trung tâm đã thành lập được một Câu lạc bộ dành cho những cha mẹ có con bị tự kỷ, bị rối nhiễu tâm trí. Câu lạc bộ đã đi vào hoạt động từ năm 2014 và thường xuyên tổ chức các hoạt động dành cho cha mẹ và trẻ:Mởcác lớp tập huấn, tư vấn cung cấp các kiến thức, kỹ năng nhận biết và chăm sóc trẻ rối nhiễu tâm trí dành cho cha, mẹ và người nuôi dưỡng trẻ; Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề… các hoạt động của câu lạc bộ góp phần nâng cao hiểu biết cũng như bổ trợ thêm một số kỹ năng trong can thiệp trị liệu cho các bậc phụ huynh. Điều này là vô cùng quan trọng, bởi với mỗi trẻ thời gian trị liệu tại Trung tâm là chưa thể đủ, các trẻ cần được can thiệp nhiều hơn, đòi hỏi mỗi bậc phụ huynh cần phải trang bị kiến thức cho mình để can thiệp trị liệu thêm với con tại nhà. Sau mỗi buổi học, cán bộ của mô hình trao đổi với phụ huynh về các bài tập đã can thiệp tại Trung tâm, định hướng cho phụ huynh những bài tập cần thực hiện với con tại nhà. Với sự phối hợp giữa Trung tâm và gia đình như vậy sẽ đem lại hiệu quả cao trong trị liệu cho trẻ.
Trong thời gian tới, để phát huy hiệu quả của mô hình, Trung tâm tiếp tục đào tạo bồi dưỡng cho các cán bộ tham gia mô hình. Trung tâm phối hợp với một số trường mầm non thực hiện sàng lọc và trị liệu rối nhiễu tâm trí cho trẻ. Khi các bậc phụ huynh phát hiện hoặc nghi ngờ trẻ có những biểu hiện rối nhiễu tâm trí có thể gọi điện tới tổng đài tư vấn miễn phí 18001769 để được tư vấn và đăng ký lịch sàng lọc./.


Hương Thảo